مقایسه توانایی گره سازی جدایه های ریزوبیومی توده های بومی عدس تحت تنش خشکی

برای تعیین جدایه های متحمل به خشکی باکتری های ریزوبیومی هم زیست عدس، 12 نمونه خاک ازمناطق مختلف استان های گلستان، چهار محال و بختیاری و اصفهان جمع آوری شد و ارقام محلی عدس بی نام دانه درشت، قزوینی و فریدنی در هر نمونه خاک در گلخانه کشت شد. پس از10 هفته از گره های تشکیل شده روی ریشه گیاهان، 324 سویه ریزوبیومی جداسازی شدند. در تعیین تحمل به شوری جدایه ها، مشخص شد که تمام جدایه های به دست آمده قدرت رشد در محیط کشت حاوی 200 میلی مولار کلرور سدیم را دارند. در مقادیر بالای نمک (بیش از 400 میلی مولار)، از نظر تحمل به شوری، تفاوت عمده ای در بین جدایه ها وجود داشت، به طوری که فقط 20 درصد از آنها به عنوان متحمل به شوری ارزیابی گردید. جدایه های 249 rl و 211 rl با رشد در غلظت 550 و 600 میلی مولار نمک طعام به عنوان جدایه های برتر متحمل به شوری برگزیده شدند. نتایج بررسی تحمل به تنش پتانسیل ماتریک جدایه ها در سطوح مختلف 6000 peg با تحمل به شوری آنها مطابقت داشت. به طور کلی، جدایه های متحمل به شوری قادر به تحمل تنش خشکی در شرایط آزمایشگاهی نیز بودند، ولی این تحمل به شوری و خشکی ارتباطی با منشأ جغرافیایی این جدایه ها نداشت. در یک طرح فاکتوریل، کرت های خرد شده با سه تکرار، گره سازی جدایه های متحمل 249 rl و 211 rl و نیز جدایه حساس 77 rl بر روی دو رقم عدس بی نام دانه درشت و فریدنی تحت تیمارهای مصرف 50، 75، 90 و 98 درصد آب قابل استفاده از خاک مقایسه شد. گرچه تنش خشکی به طور معنی داری باعث کاهش گره سازی شد، اما رقم عدس بی نام دانه درشت به دلیل تراکم زیاد ریشه در واحد حجم، میزان گره سازی بیشتری داشت. با وجود این که، جدایه 249 rl در تحمل به شوری و خشکی در شرایط آزمایشگاهی و نیز آزمایش های گلخانه ای نسبت به سایر جدایه ها برتری نشان داد، ولی با افزایش تنش خشکی در سطح بالاتر از 50 درصد مصرف آب قابل استفاده گره زایی کاهش معنی داری داشت.